Cán bộ làm truyền thông có vai trò quan trọng đối với công tác dân số. Nhờ cách truyền thông tốt mà nhận thức, hành vi của người dân dần dần đã thay đổi, vì vậy chất lượng dân số đã từng bước được nâng lên một cách rõ rệt.
Trải qua 58 năm và phát triển, công tác tuyên truyền nhờ vào những khẩu hiệu, pháp lệnh dân số được người dân biết đến và nhiệt tình hưởng ứng hơn. Công tác tuyên truyền được triển khai đến người dân bằng nhiều hình thức phong phú, dễ hiểu và phù hợp với nhiều nhóm đối tượng.
Trong đó, chú trọng vào nhiều loại hình tư vấn và đối thoại trực tiếp với các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, vị thành niên, các gia đình sinh con một bề…
Từ đó góp phần vào sự thành công của công tác tuyên truyền, bên cạnh đó phải kể đến những nỗ lực của đội ngũ cán bộ làm công tác dân số, những cộng tác viên (CTV) dân số ở cơ sở……
Thế mạnh của công tác tuyên truyền dân số đó chính là những cộng tác viên dân số, đây là những người sống ở ngay làng xóm, trong cộng đồng khu dân cư, họ có thể hiểu rõ nhu cầu, họ có thời gian gần gũi với dân mọi lúc, mọi nơi, có thể tuyên truyền, hướng dẫn, tư vấn về sức khỏe cho người dân một cách hiệu quả nhất.
Giai đoạn 1995-2000, đội ngũ cộng tác viên dân số mới chỉ tập trung tuyên truyền về KHHGĐ, chưa thực hiện truyền thông đầy đủ về các nội dung chăm sóc sức khỏe sinh sản khác như quyền sinh sản; làm mẹ an toàn; phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục, HIV/AIDS; sức khỏe sinh sản vị thành niên; bình đẳng giới… thì từ sau năm 2000 đến nay, việc thực hiện Chiến lược Dân số Việt Nam 2001- 2020 đội ngũ cộng tác viên dân số có nhiệm vụ tuyên truyền, cung cấp đầy đủ tài liệu, kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản cho người dân một cách toàn diện hơn.
Công tác truyền thông nhờ qua các kênh và phương tiện thông tin đại chúng, truyền thông gián tiếp, vì vậy người xem không thể hỏi lại hay trao đổi để giải quyết những thắc mắc hay nội dung chưa hiểu rõ.
Đây chính là vấn đề phổ biến đối với phần lớn người xem là những người dân lao động có trình độ văn hóa hạn chế, đặc biệt ở các vùng nông thôn…
Bên cạnh đó việc truyền thông trực tiếp thì bền bỉ, “mưa dầm, thấm lâu”, đã giúp người dân hiểu được việc chăm sóc SKSS/KHHGĐ là điều cần thiết, đây chính là cách tốt nhất để giảm sinh, thoát nghèo, con cái được chăm sóc học hành đầy đủ hơn.
Khó khăn nhất của người làm công tác truyền thông dân số là làm thế nào để hiểu được tâm tư, nguyện vọng, phong tục tập quán, nếp sinh hoạt của người dân; chọn chủ đề tuyên truyền vào thời gian thích hợp để tiếp cận đúng lúc, đúng nơi, đúng người.
Một khi người dân đã thấm nhuần, họ sẽ chủ động và tự nguyện sử dụng các dịch vụ SKSS/KHHGĐ vì lợi ích của chính bản thân gia đình họ.
Công tác truyền thông đã đạt được hiệu quả nhất định, nhưng vẫn chưa thật sự đi vào chiều sâu, mới chỉ tập trung vào các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, các vùng đông dân cư và kinh tế phát triển; chưa quan tâm và triển khai được nhiều đợt chiến dịch truyền thông dân số tới những nơi mà có trình độ dân trí thấp và cơ sở hạ tầng còn thiếu thốn.
Đối tượng vị thành niên là nam giới, chưa được cung cấp nội dung tư vấn một cách cụ thể; vì thế họ chưa được trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng và tài liệu tư vấn về SKSS/KHHGĐ.Thiếu kiến thức hiểu biết về các vấn đề chăm sóc sức khỏe sinh sản.
Nhiệm vụ chính trong giai đoạn hiện nay là tuyên truyền, cung cấp các kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản cho người dân một cách toàn diện, thì hạn chế này lại càng bộc lộ rõ. Vì đội ngũ CTV dân số được tuyển chọn từ ngay trong cộng đồng chuyển đổi từ đội ngũ y tế cơ sở sang chi hội phụ nữ, trên cơ sở lòng nhiệt tình tham gia với công tác xã hội là chính, cho nên họ hầu như không có chuyên môn về y tế, mặc dù hằng năm họ đều được tập huấn, nhưng thời gian tập huấn thường rất ngắn.
Đối với đội ngũ làm công tác tuyên truyền dân số, ngành dân số cần tiếp tục nâng cao kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng truyền thông và tư vấn cho đội ngũ này. Cần nghiên cứu, tìm ra những mô hình, giải pháp truyền thông, các dịch vụ SKSS/KHHGĐ phù hợp từng vùng, từng địa phương để chất lượng dân số ngày được nâng cao và phát triển.